جلوگیری از آلزایمر با قرص‌های فشار خون

محققان دریافتند که مصرف قرص‌های ضد فشار خون بالا می تواند باعث جلوگیری از بروز آلزایمر شود.

به گزارش فارس، محققان اعلام کردند که داروهای درمان فشار خون بالا می‌توانند از بیماری آلزایمر جلوگیری کنند.

براساس گزارش «دیلی‌میل»، محققان دریافتند، بیمارانی که به مدت 6 ماه داروی «نیلوادیپین» را مصرف کردند، تا 20 درصد جریان خون را در بخشی از مغزشان که مسئول حافظه است، افزایش دادند. این قرص با جلوگیری از ورود کلسیم به شریان‌ها موجب گشادی رگ‌ها و افزایش جریان خون در مغز می‌شود؛ از همین رو اکسیژن بیشتری به مغز می‌رسد.

گفتنی است؛ فشار خون بالا به طور فزاینده‌ای عامل افزایش میزان زوال عقل است، زیرا فشار خون بالا باعث آسیب و باریک شدن رگ‌های خونی در مغز می‌شود و خطر مسدود شدن رگ‌ها را افزایش می‌هد. از طرفی اگر خون نتواند اکسیژن را به بخش‌هایی از مغز برساند، برخی از سلول‌های مغزی می‌میرند.

طبق این گزارش، آلزایمر نوعی اختلال عملکرد مغزی است که توانایی ذهنی بیمار به تدریج کاهش می‌یابد. در ابتدا این اختلال به وقایع و آموخته‌های اخیر محدود می‌شود ولی به تدریج خاطرات قدیمی هم آسیب می‌بینند.

ارتباط میزان ویتامین K خون و محدودیت قدرت حرکتی سالمندان

محققان دریافتند میزان کم ویتامین K خون با شروع بیماری های مزمن که منجر به ناتوانی و ازکار افتادگی می شود مرتبط است.

به گزارش مهر، دانشمندان دریافتند میزان کم ویتامین K خون با محدودشدن حرکت و ناتوانی در افراد مسن مرتبط است. به گفته محققان، این فاکتور تازه شناسایی شده می تواند برای حفظ تحرک و استقلال در افراد مسن در نظر گرفته شود.

«کایلا شی»، سرپرست تیم تحقیق، در این باره می گوید: «ما دریافتیم میزان کم ویتامینK خون با کاهش سرعت راه رفتن و ریسک بالاتر ابتلا به پوکی استخوان مرتبط است.»

محققان با بررسی میزان ویتامین K خون افراد شرکت کننده دریافتند افراد مسن دارای میزان کم ویتامین K حدود ۱.۵ برابر بیشتر در معرض ابتلا به محدودیت حرکتی و حدود دو برابر بیشتر در معرض ازکار افتادگی حرکتی قرار دارند.

محققان تاکید دارند آزمایشات بیشتری باید در جهت فهم مکانیسم تاثیر ویتامین K بر قدرت حرکت انجام شود.

میزان ویتامین K جریان خون نشاندهنده میزان ویتامین K رژیم غذایی است. بهترین منابع خوراکی ویتامین K شامل سبزیجات پهن برگ نظیر اسفناج، کلم، بروکلی و برخی محصولات لبنی است.

هر ایرانی سالانه ۱۰.۳ بار به نظام سلامت مراجعه می‌کند

معاون کل وزارت بهداشت با بیان اینکه حوزه سلامت در بحث درمان پرمراجعه است و هر ایرانی سالانه به‌ طور متوسط ۱۰.۳ بار به‌نظام سلامت مراجعه دارد، گفت: در طول یک سال ۱۸ میلیون و ۳۵۰ هزار بار مراجعه به‌ نظام سلامت داریم.

به گزارش ایسنا، دکتر ایرج حریرچی در مراسم تکریم و تودیع روسای دانشگاه علوم پزشکی استان لرستان اظهار کرد: اقدامات حوزه سلامت در پنج سطح دسته‌بندی شدند که مردم فقط با سطح درمان آشنا هستند. ارتقای سلامت، پیشگیری اولیه، غربالگری و تشخیص، درمان و توان‌بخشی، طب تسکینی و زندگی قبل از مرگ این سطح‌بندی‌ها هستند. متأسفانه توان‌بخشی در کشور ما مغفول مانده است.

وی با اشاره به اینکه ما متعهد شدیم در سال ۱۴۰۴ با طرح تحول سلامت به پوشش همگانی سلامت برسیم، افزود: بر این اساس همه جامعه بدون هیچ تبعیض جنسیتی، اقتصادی، مکانی، قومیتی و بدون هیچ محدودیتی از خدمات پنج‌گانه بهره‌مند خواهند شد بدون اینکه دچار مشکل مالی شوند.

معاون کل وزارت بهداشت ادامه داد: افرادی که در تأمین معیشت مشکل دارند در حوزه سلامت نیز مشکل دارند، اما در بحث سلامت بین فقیر و غنی نباید اختلافی وجود داشته باشد. هیچ اقدامی در حوزه سلامت انجام نشود مگر اینکه فقرا در اولویت قرار گیرند.

حریرچی با بیان اینکه حوزه سلامت در بحث درمان پرمراجعه است و هر ایرانی سالانه به‌ طور متوسط ۱۰.۳ بار به‌نظام سلامت مراجعه دارد، گفت: در طول یک سال ۱۸ میلیون و ۳۵۰ هزار بار مراجعه به‌ نظام سلامت داریم، حوزه سلامت اهداف گسترده و پیچیده‌ای دارد و ۸.۱۴ درصد از درآمد ناخالص کشور صرف حوزه سلامت می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه مسئولان به حوزه سلامت توجه داشته باشند، یادآور شد: به دلیل کثرت مراجعه و اهمیت وضعیت اقتصادی، باید بیشتر خدمات در استان به مردم ارائه شود. خدمات معمول باید در استان انجام شود و لیست بیماران بیمه شده که خارج از استان درمان می‌شوند، به رئیس دانشگاه علوم پزشکی اعلام شود. به ازای هر بیماری که برای درمان به خارج از استان می‌رود بین ۲.۵ تا ۳ میلیون هزینه‌ در بر دارد.

معاون کل وزارت بهداشت اضافه کرد: برای ما شرمندگی به دنبال می‌آید اگر کسی به خاطر مسائل مالی دچار مشکل در بهره‌گیری از خدمات درمانی باشد. افزایش سلامت مردم، محافظت مالی در مقابل مخاطرات ناشی از بیماران، کاهش پرداختی از جیب مردم و افزایش رضایت مردم احکام چهارگانه سلامت هستند. در ارائه خدمات مردم باید تکریم شوند.

معاون کل وزارت بهداشت در ادامه تأکید کرد: دانشگاه باید مثل این تریبون شفاف و کارهایی را که انجام می‌دهد واضح، روشن و عادلانه باشد و بدون تبعیض کارها را انجام دهد.

وی با اشاره به اینکه علوم پزشکی، دستگاهی ملی و مستقل است و با دستگاه‌های دیگر تعامل دارد، خاطرنشان کرد: هدف اصلی دانشگاه، سلامت بوده و سیاست تا موقعی مهم است که منجر به ارتقای سلامت شود، دانشگاه فراجناحی است.

معاون کل وزارت بهداشت با اشاره به اینکه لرستان با داشتن این‌همه زیبایی متأسفانه عقب‌ مانده و ما نیز از این مسئله ناراحتیم، عنوان کرد: کارهایی که در حوزه سلامت انجام شده ناکافی است. چنانچه همدلی نباشد و به یکدیگر پشت کنیم، عقب می‌مانیم.

مرگ زیر ۷۰ سال برای ایرانی‌ها ممنوع شد!

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت جلوگیری از مرگ ایرانیان در زیر سن ۷۰ سال ،کاهش ۲۵ درصدی فشار خون و ۳۰ درصدی مصرف نمک در بین مردم را از جمله اهداف وزارت بهداشت عنوان کرد.

به گزارش مشرق ، تنوع بیماری‌ها و علل بروز و ظهور آنها در بین انسانها بسیار زیاد است و همواره انسان به علت شرایط زندگی شامل آب و هوا، تغذیه، فشارها و استرس‌های محیطی و… در معرض انواع آن قرار دارد و یکی از دل مشغولی‌های بشر، خاصه پزشکان و محققان علوم پزشکی در طول صدها سال کاهش عوارض بیماری‌ها و تأثیرات منفی آن بر بدن انسان بوده است.

در تقسیم بندی بیماری‌ها می‌توان شالوده اصلی آن را به دو قسمت اصلی بیماری‌های واگیر و غیر واگیر تقسیم‌بندی‌کرد. در این میان نقش بیماری‌های غیر واگیر در مرگ انسانها بسیار مؤثر و تعیین کننده است؛ به شکلی که بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، سرطان و بیماری‌های مزمن تنفسی عامل بیش از ۸۰ درصد مرگ و میرها هستند. هرساله تعداد بسیار زیادی از افراد جامعه قربانی این بیماری ها می شوند.

برای آشنایی از روند برنامه ریزی‌های وزارت بهداشت درباره جلوگیری از بیماری‌های غیر واگیر پای صحبت افشین استوار، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشستیم تا از چند و چون این برنامه‌ها و وضعیت بیماری‌های غیر واگیر در کشور آگاه شویم.

وی اصلی‌ترین بیماری‌های غیرواگیر را بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، سرطان و بیماری‌های مزمن تنفسی برشمرد که عامل بیش از ۸۰ درصد مرگ و میرها هستند و مهمترین عوامل خطر رفتاری بیماری‌های غیرواگیر برای این چهار بیماری را تغذیه ناسالم، کم تحرکی، مصرف سیگار و الکل دانست؛ ضمن اینکه یکی از اهداف وزارت بهداشت را کاهش ۳۰ درصد مصرف میانگین نمک و ۲۵ درصد کم تحرکی در جامعه عنوان کرد.

آنچه در ادامه از نظرتان می‌گذرد مشروح این گفت‌وگو است که با هم مرور می‌کنیم.

افشین استوار، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت اظهار داشت: بیماری‌های غیرواگیر بیماری‌هایی است که توسط یک عامل عفونی مانند میکروب، ویروس، قارچ و انگل منتقل نمی‌شود؛ برای نمونه دیابت یک بیماری غیرواگیر است اما اسهال، سل، وبا، مالاریا، سرخک و سرمایه‌خوردگی از جمله بیماری‌های واگیر است.

البته بین بیماری‌های واگیر و غیرواگیر یک تعاملات و ارتباطاتی وجود دارد. مثلاً برخی بیماری‌های غیر واگیر مثل سرطان دهانه رحم عامل عفونی دارد؛ یعنی یک ویروسی در انسانی وجود دارد که عامل اکثر بیماری‌های سرطان رحم است و ویروس از فردی به فرد دیگری منتقل شده و باعث ایجاد این سرطان می‌شود.

بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، سرطان و بیماری‌های مزمن تنفسی عامل ۸۰ درصد مرگ ها

بیماری سرطان کبد، هپاتیت B و C فرد را مستعد سرطان کبد می‌کند و نیز سرطان معده که در برخی موارد عامل عفونی، یک میکروب است و بعضی از انواع دیابت به علت وجود یک ویروس است.بنابراین این طور نیست که اینها دو چیز مجزا باشند. اصلی‌ترین بیماری‌های غیرواگیر بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، سرطان و بیماری‌های مزمن تنفسی است که عامل بیش از ۸۰ درصد مرگ و میرها هستند.

در ایران چه بیماری‌های غیرواگیری شیوع بیشتری دارد؟

استوار: در جهان و ایران بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، سرطان و بیماری‌های مزمن تنفسی چهار عاملی هستند که بیش از ۸۰ درصد بیماری‌های غیرواگیر و مرگ و میرهای وابسته به آن را تشکیل می‌دهند.

وزارت بهداشت چه برنامه‌هایی در خصوص پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر انجام می‌دهد؟

استوار: وزارت بهداشت براساس شواهد علمی اقدام می‌کند و هر چقدر بار بیماری بیشتر باشد وزارت بهداشت به آن اهمیت بیشتری می‌دهد و متناسب با آن برای کنترل، پیشگیری و ارتقای سلامت برنامه‌ریزی می‌کند.

تغذیه ناسالم، کم تحرکی، مصرف سیگار و الکل علل ایجاد بیماری‌های غیر واگیر است

بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان، دیابت و بیماری‌های مزمن تنفسی عمده اولویت وزارت بهداشت را تشکیل می‌دهد. البته خوشبختانه این بیماری‌ها عوامل خطر مشترکی دارند که عبارت است از فاکتورهایی که افراد را مستعد ابتلا به این بیماری‌ها می‌کند.

مهمترین عوامل خطر رفتاری بیماری‌های غیرواگیر برای این چهار بیماری، تغذیه ناسالم، کم تحرکی، مصرف سیگار و الکل است.البته عوامل خطر بیولوژیک هم وجود دارد؛ مانند بالا بودن قند خون، چربی خون، چاقی و مهم‌تر از همه فشار خون بالا است.

آیا عامل وراثتی هم نقشی در ایجاد این بیماری‌ها در انسان دارد؟

استوار: بله. همه بیماری‌ها کم و بیش جزء ارثی و اکتسابی دارند و بیماری‌های واگیر نیز این طور است. مثلاً ممکن است دو فرد به دلایل ارثی با یک عامل عفونی در تماس باشند؛ یکی بیمار شده و دیگری بیمار نشود. معنای آن این است که یکی استعداد ژنتیکی ابتلا به آن بیماری را دارد و دیگری مقاومت نسبی دارد.

بنابراین همه بیماری‌ها یک جز ارثی و ژنتیکی دارند که مقدار آن کم و زیاد است. اینکه چقدر بیماری مربوط به ژنتیک و چقدر اکتسابی است، بیماری به بیماری و در جمعیت‌های مختلف متفاوت است.

مهمترین عوامل خطر رفتاری بیماری‌های غیرواگیر برای این چهار بیماری، تغذیه ناسالم، کم تحرکی، مصرف سیگار و الکل است.

وزارت بهداشت چه برنامه‌هایی برای پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر دارد؟

استوار: کارهایی را که انجام می‌دهیم به این شکل است که روی همین بیماری‌ها و عوامل خطر نظام خدمات اولیه بهداشتی کار می‌کنیم؛ یعنی در پایگاه‌های بهداشتی، خانه‌ها و مراکز بهداشتی و در سطح جامعه کار کرده و مداخلات مبتنی بر جامعه را طراحی و اجرا می‌کنیم.

منظور ما از این کار آموزش‌ها و غربالگری‌های عمومی است که در سطح جامعه اجرا می‌شود. برای نمونه بسیج کنترل فشار خون یک کاری است که در سطح جامعه انجام می‌دهیم و تلاش می‌کنیم آگاهی مردم را بالا ببریم و با هماهنگی‌های بین بخشی و سازمان‌هایی که به نوعی در عوامل خطر تأثیرگذار باشند همگی را دور یک هدف مشترک جمع کنیم.

برای این کار کمیته‌ای با عنوان کمیته ملی بیماری‌های غیرواگیر در وزارت بهداشت وجود دارد که رئیس آن وزیر بهداشت بوده و همه معاونت‌های مختلف در داخل وزارتخانه عضو آن هستند.

کاری که این کمیته دنبال می‌کند در واقع نوعی سازوکار بین بخشی را در پیش می‌گیرد تا بتواند همه سازمان‌ها و نهادهایی را که در کشور چه در دولت و چه در بخش خصوصی روی بیماری‌های غیرواگیر تأثیر و تأثر دارند را دور هم جمع کند.

برنامه ریزی برای کاهش ۲۵ درصدی فشار خون بالا در کشور

برای انجام این کار «سند ملی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر» وجود دارد که این سند در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی که رئیس جمهور رئیس آن است به تصویب رسیده و تقریباً همه وزارتخانه‌ها و نهادهای اصلی مؤثر در پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر در این سند مشارکت دارند؛ ضمن اینکه ۱۳ هدف برای این موضوع در وزارت بهداشت هدف‌گذاری شده است.

در واقع برای کاهش عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر و دسترسی مردم به تکنولوژی و داروها اقدام می‌شود. به عنوان مثال یکی از اهداف این است که ما ۲۵ درصد شیوع فشار خون بالا را در کشور کاهش دهیم.

تلاش برای کاهش ۳۰ درصد مصرف میانگین نمک در جامعه

یکی دیگر از اهداف این است که ۳۰ درصد مصرف میانگین نمک در جامعه و ۲۵ درصد کم تحرکی را کاهش دهیم. به این ترتیب این ۱۳ هدف وجود دارد. این اقدامت برای این است که ما را در نهایت به سمت هدف اصلی و کلی که یکی از ۱۳ هدف است سوق دهد و آن کاهش مرگ و میر زودرس است.

جلوگیری از مرگ مردم در سنین زیر ۷۰ سال؛ هدف وزارت بهداشت

این را همه می‌دانند که روزی عمر به پایان می‌یابد اما ما می‌خواهیم تا جایی که ممکن است به تعویق بیندازیم و فعلاً هدف این است که مردم زیر سن ۷۰ سالگی از بین نروند؛ چرا که اگر فردی زیر سن ۷۰ سالگی از بین برود می‌گوییم از نظر اهداف سازمان جهانی بهداشت مرگ زودرس داشته است. برای این کار باید به این موضوع توجه کنیم که شیوع فشار خون و مرگ ناشی از تصادفات و حوادث ترافیکی را کم کنیم و مصرف چربی ترانس را کاهش دهیم و به این ترتیب به هدف اصلی می‌رسیم.

هدف این است که مردم زیر سن ۷۰ سالگی از بین نروند؛ چرا که اگر فردی زیر سن ۷۰ سالگی از بین برود می‌گوییم از نظر اهداف سازمان جهانی بهداشت مرگ زودرس داشته است.

سن امید به زندگی در مردان ۷۴ و در زنان ۷۸ سال است

سن امید به زندگی در ایران چقدر است و با نُرم جهانی چه فاصله‌ای داریم؟

استوار: سن امید به زندگی در ایران در بین مردان و زنان متفاوت است. در مردان سن امید به زندگی ۷۴ سال و در زنان ۷۸ سال است. وقتی می‌گوییم امید به زندگی یعنی وقتی نوزادی اکنون با شرایط فعلی به دنیا می‌آید چقدر امید به زنده ماندن دارد.

در دنیا میزان امید به زندگی متفاوت است. بالا بودن امید به زندگی در کشورهای ژاپن و اسکاندیناوی بالاتر از میزان نرم جهانی است. به این ترتیب در کشورهای در حال توسعه پایین‌تر و کشورهایی فقیرتر خیلی پایین‌تر است و نابرابری زیادی بین کشورها وجود دارد.

شیوع فشار خون بالا در ۲۶ تا ۲۷ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال

کمپین و بسیج ملی کنترل فشار خون در ایران چگونه اجرا می‌شود؟

استوار: ابتدا باید به این پرسش پاسخ دهیم که چرا به دنبال کمپین یا بسیج ملی کنترل فشار خون هستیم که باید پاسخ داد علت این است که میزان شیوع فشار خون بالا در جمعیت ۱۸ سال به بالا در کشور حدود ۲۶ تا ۲۷ درصد است.

این به آن معنا است که ما جمیعتی بالغ بر ۱۵ میلیون در کشور از جمعیت ۱۸ سال به بالا داریم که دارای فشار خون بالا هستند.

یک سوم جمعیت ۳۰ سال به بالا فشار خون بالا دارند

اگر به جمعیت هدف برنامه‌های ما در نظام ارائه خدمات بهداشتی که جمعیت ۳۰ سال به بالا است توجه کنیم این آمار حتی به بیش از یک سوم افزایش پیدا می‌کند. معنای آن این است که یک سوم جمعیت ۳۰ سال به بالای کشور فشار خون بالا دارند.

۶ تا ۷ میلیون نفر از افراد دارای بیماری فشار خون بالا از بیماری خود مطلع نیستند

نکته‌ای که وجود دارد این است که از تعداد ۱۵ میلیون نفری که استعداد مبتلا شدن به فشار خون را دارند، فقط ۶۰ درصد آنها مطلع هستند که فشار خون بالا دارند و ۴۰ درصد مابقی هیچ اطلاعی از این موضوع ندارند؛ چرا که فشار خون هیچ علامت مشخصی ندارد؛ یعنی ۶ تا ۷ میلیون نفر بیمار مبتلا به فشار خون بالا در کشور داریم که اصلاً از بیماری خود مطلع نیستند.

از طرفی دیگر از بین کسانی که از بیماری خود مطلع هستند فقط ۴۰ درصد مراقبت و داروی لازم را دریافت می‌کنند؛ در نتیجه اتفاقی که در کشور می‌افتد این است که هر سال نزدیک به ۱۰۰ مرگ منتسب به فشار خون در کشور روی می‌دهد.

یک چهارم مرگ‌ها در کشور در اثر فشار خون

این در حالی است که ما تقریباً نزدیک ۳۸۰ هزار مرگ در کشور داریم؛ یعنی بیش از یک چهارم مرگ‌هایی که در کشور اتفاق می‌افتد در اثر بیماری‌هایی است که منتسب به بیماری فشار خون است.

همه اینها نشان می‌دهد که این بیماری چقدر مهم است. از طرفی دیگر خصوصیتی که فشار خون بالا دارد این است که قابل شناسایی و کنترل است. یعنی با یک تجهیزات ساده مثل فشارسنج قابل شناسایی بوده و با داروهای موجود نیز قابل کنترل است؛ بنابراین این یکی از اولویت‌های اصلی وزارت بهداشت است.

نزدیک ۳۸۰ هزار مرگ در کشور داریم؛ یعنی بیش از یک چهارم مرگ‌هایی که در کشور اتفاق می‌افتد در اثر بیماری‌هایی است که منتسب به بیماری فشار خون است.

در سه دهه گذشته شیوع فشار خون در کشور تقریباً سه برابر شده است و اگر به همین شکل پیش برویم انتظار می‌رود در ۵ تا ۶ سال آینده این میزان به چهار برابر برسد. در ۳۰ سال پیش میزان شیوع فشار خون ۱۰ درصد بوده است؛ در حالی که اکنون به ۳۰ درصد رسیده و تا چند سال دیگر به ۴۰ درصد خواهد رسید؛ در نتیجه اگر کاری انجام ندهیم با بحران جدی مواجه می‌شویم. لذا برنامه‌های جامعی برای کنترل فشار خون در نظر داریم؛ یعنی با کنترل عوامل خطر جلوی فشار خون بالا را بگیریم.

برای اطمینان یا افزایش پوشش مراقبت، درمان و کنترل فشار خون در افراد دارای فشار خون بالا برنامه‌هایی در وزارت بهداشت داریم که در حال اجرا است. یکی از این کارها همین کمپین فشار خون بالا است که از ۲۷ اردیبهشت روز جهانی فشار خون شروع شده و تا پایان ماه رمضان کمپین اطلاع‌رسانی و آموزش آن ادامه داشت و در پس زمینه این اطلاع‌رسانی تدارکات لازم را در مراکز بهداشتی و دانشگاه‌های علوم پزشکی انجام شد.

آغاز میدانی طرح کنترل فشار خون از عید فطر تا ۱۵ تیر

البته مردم می‌توانند در همین مدت نیز به مراکز درمانی ما مراجعه کرده یا به صورت خود اظهاری در سامانه فشار خون خود را وارد کنند. مرحله عملیاتی و میدانی طرح بسیج ملی سنجش فشار خون از عید فطر شروع شده و تا ۱۵ تیرماه ادامه خواهد داشت.

یک فرد ۳۰ تا ۴۰ سال سالم سه سال یکبار باید فشار خون خود را بسنجد

هر فرد چند وقت یکبار باید فشار خون خود را کنترل کند؟

استوار: این موضوع بستگی به آن دارد که فرد عوامل خطر دیگر را دارد یا خیر یا اساساً فشار خون او بالاست. در مراکز درمانی اگر یک فرد ۳۰ تا ۴۰ سال فشار خون خود را بگیرد و عوامل دیگر خطر در آن را بسنجیم و مشکلی نداشته باشد به او اعلام می‌کنیم برای اندازه‌گیری فشار خون خود سه سال دیگر مراجعه کند.

اگر یک عامل خطر وجود داشته باشد یا سن فرد از ۴۰ سال به بالا باشد باید هر سال فشار خون خود را اندازه بگیرد؛ یعنی حداقل سالی یکبار این کار را انجام دهد. اگر فشار خون بالا داشته باشد به او اعلام می‌کنیم تا هر ماه برای اندازه‌گیری فشار خون مراجعه کند و هر سه ماه یکبار نیز پزشک او را ویزیت می‌کند؛ این پروتکل‌هایی است که در مراکز بهداشتی و درمانی رعایت می‌شود.

به این ترتیب ما با کنترل فشار خون جلوی عواقب جدی آن مانند سکته قلبی را می‌گیریم. فشار خون بروز سکته‌های قلبی و مغزی، مرگ کمتر از سن ۷۰ سال، زوال عقل و دمانس، نارضایی کلیوی و آلزایمر را افزایش می‌دهد.

وزارت بهداشت درباره پایش بیماری‌های غیرواگیر در کشور چه اقداماتی انجام می‌دهد و آیا می‌توانید ادعا کنید که این پایش در همه جای کشور انجام گرفته است.

استوار: ‌خیر.ما چنین ادعایی نداریم.البته ما آمار دقیق آن را داریم و پیمایش عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر را هر سه سال یکبار انجام می‌دهیم. در سال جاری دوباره پیمایش را تکرار می‌کنیم و می‌توانیم وضعیت بیماری‌ها را رصد کنیم.

فشار خون بروز سکته‌های قلبی و مغزی، مرگ کمتر از سن ۷۰ سال، زوال عقل و دمانس، نارضایی کلیوی و آلزایمر را افزایش می‌دهد.

ما کار خود را در مراکز درمانی و خانه‌های بهداشت به صورت روزانه انجام می‌دهیم و این کمپین فشار خون یک کار تکمیلی است و در اثر انجام این کار سطح آگاهی جامعه را به یکباره بالا می‌بریم.

بنا داریم فشار خون ۲۰ میلیون از افرادی بالای ۳۰ سال را در این طرح اندازه‌گیری کنیم. البته همکاران ما به صورت روزانه این کار را در مراکز بهداشتی انجام می‌دهند اما کافی نیست. باید مردم خود عوامل خطر را کنترل کنند.

به این شکل که باید نمک کمتری در روز مصرف کنند، فعالیت بدنی داشته، سیگار و الکل مصرف نکنند و با مراجعه منظم به مراکز بهداشتی و درمانی در صورتی که فشار خون بالا دارند آن را تشخیص داده و کنترل کنند. ما می‌خواهیم به مردم اعلام کنیم که چطور می‌توانند از خود مراقبت کنند و این کمپین یک موج ایجاد می‌کند و می‌تواند ما را یک سطح بالاتر ببرد. برآورد کرده‌ایم ۲ میلیون بیماری مبتلا به فشار خون بالا را در این طرح شناسایی کنیم.

سنجش فشار خون ۲۰ میلیون نفر

آیا همه افرادی بالای ۳۰ سال در طرح بسیج ملی کنترل فشار خون تحت پوشش قرار می‌گیرند؟

استوار: خیر. ما ۴۰ میلیون نفر افراد بالای ۳۰ سال داریم و هدف‌گذاری کرده‌ایم از هر دو نفر، فشار خون یک نفر را اندازه‌گیری کنیم؛ در نتیجه ۵۰ درصد از این تعداد را پوشش می‌دهیم و امیدواریم این کار کمک کند تا ۵۰ درصد دیگر نیز خودشان مراجعه کنند.

مردم برای سنجش فشار خون خود به کجا باید مراجعه کنند؟

استوار: ما در همه مراکز، خانه‌های بهداشت، پایگاه‌های بهداشتی و درمانی و پایگاه‌های بهداشت شهری و همه بیمارستان‌ها این کار را انجام می‌دهیم.

۱۰۰۲ بیمارستان در کشور داریم که در همه آنها یک پایگاه سنجش فشار خون خواهیم داشت؛ ضمن اینکه در همه کلینیک‌های تخصصی، بیمارستان‌های خصوصی و خیریه این کار انجام می‌گیرد. علاوه بر آن دانشگاه‌های علوم پزشکی ایستگاه‌های سنجش فشار را در سطح شهر سازماندهی کنند.

سنجش فشار خون برای همه افراد رایگان است. مشارکت خوبی در این طرح وجود دارد؛ به شکلی که نیروهای مسلح اعلام کردند فشار خون همه بیمه‌شدگان خود را اندازه‌گیری می‌کند، بسیج جامعه پزشکی، سازمان نظام پزشکی و نظام پرستاری در این خصوص همکاری می‌کنند و یک بسیج ملی نیروها در کشور به وجود آمده است؛ با توجه به اینکه رئیس جمهور به همه دستگاه‌ها دستور داده است تا در این خصوص با وزارت بهداشت همکاری کند.

دانشجویان پزشکی، پیراپزشکی و پرستاری نیز در این طرح مشارکت می‌کنند. مطلب پزشکان به عنوان ایستگاه سنجش فشار خون فعالیت می‌کنند؛ ضمن اینکه در دانشگاه‌های ایستگاه‌های سنجش را ایجاد کرده‌ایم و در هر شهر لیست و آدرس ایستگاه‌های سنجش فشار خون در اختیار مردم قرار گرفته و مردم می‌توانند نزدیک‌ترین ایستگاه را انتخاب کنند.‌علاوه بر اینها ایستگاه‌های سیاری در محل تجمع مردم ایجاد شده است.

سنجش فشار خون طی ۲ مرحله انجام می‌شود و حداقل ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زمان می‌برد و میانگین آن را اندازه‌گیری می‌کنیم.

آیا برنامه مشترکی برای پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر با وزارتخانه‌های دیگر مانند آموزش و پرورش دارید؟

استوار: بله. برای کنترل مصرف دخانیات چند برنامه داریم؛ مانند ممنوعیت تبلیغات دخانیات، ممنوعیت مصرف دخانیات در اماکن عمومی، کنترل قاچاق سیگار، افزایش مالیات سیگار، ممنوعیت عرضه سیگار به کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال؛ از جمله برنامه‌هایی است که از طریق اعمال قانون و آموزش مردم پیش می‌بریم.

در مدارس برنامه‌های فعالیت بدنی و تحرک دانش‌آموزان را داریم. برنامه کنترل بوفه‌های سالم و تغذیه دانش‌آموزان از دیگر برنامه‌هاست؛ ضمن اینکه با هماهنگی آموزش و پرورش درسی با عنوان «بهداشت و سلامت» را به برنامه درسی اضافه کرده‌ایم که در پایه دوازدهم بوده و یک فصل از این کتاب در خصوص بیماری‌های غیرواگیر است.

پیمایش و اندازه‌گیری سلامت دانش‌آموزان با هماهنگی آموزش و پرورش انجام می‌شود؛ ضمن اینکه طرح سلامت کارکنان دستگاه‌ها را داریم که بخش عمده‌ای از آن در حوزه بیماری‌های غیرواگیر است و در وزارتخانه‌های مختلف دبیرخانه‌های سلامت تشکیل شده است.

علت کمبود برخی داروها و اقلام پزشکی در بیمارستان‌ها

سرپرست سازمان غذا و دارو درباره چرایی کمبود برخی داروها و تجهیزات پزشکی، صاحبان امضاهای طلاییِ دارویی، وضعیت شفافیت در سازمان غذا و دارو و... توضیحاتی ارائه کرد.

به گزارش ایسنا، دکتر محمدرضا شانه‌ساز در ادامه نشست خبری که در سازمان غذا و دارو برگزار شد، در پاسخ به سوالی درباره اظهارنظرهایی مبنی بر عدم شفافیت در حوزه دارو، گفت: نمی‌توانم درباره اظهارنظرهایی که فردی در خارج از سازمان غذا و دارو مطرح می‌کند، صحبتی کنم و باید از خود افرادی که در این زمینه مباحث را مطرح می‌کنند، سوال شود تا اگر مساله‌ای بوده و حتی تخلفی انجام شده، برخوردهای مناسب انجام شود.

وی درباره تغییر و تحولات در رده ریاست سازمان غذا و دارو و اقدام به ایجاد شرایط قرارگاه در سازمان غذا و دارو و همچنین ایجاد شفافیت در فرآیندها و روندهای این سازمان، گفت: واقعا تغییرات و تعویض‌هایی که در هر سازمان یا مجموعه‌ای اتفاق می‌افتد، ‌طبیعی است. بالاخره یک مدیر با تیمی کار می‌کند و ممکن است نتواند با گروه بعدی کار کند. نباید این موضوع را الزاما به مساله یا جریان خاصی ربط داد.

سازمان غذا و دارو را در آکواریومی شفاف قرار می‌دهیم

شانه‌ساز ادامه داد: در حوزه شفاف‌سازی تلاش‌مان این است که مجموعه سازمان غذا و دارو و تصمیم‌گیری‌هایش را در یک آکواریوم شفاف قرار دهیم. بر همین اساس یکی از گام‌هایی که در مرحله اول برداشتیم، اعلام آراء کمیسیون‌ها است. سالیان سال بسیاری از ذینفعان انتظار داشتند که آراء کمیسیون‌ها اعلام شود که خواسته به حقی بود.

خوشبختانه در حال حاضر با فضایی که به وجود آمده، زمینه اعلام آراء همه کمیسیون‌ها اعم از دارو و... فراهم شده است. بحث‌هایی مانند استفاده از آی‌تی، جلوگیری از مراجعات حضوری، استفاده از توانمندی NGOها و کار را به دست مردم سپردن و... در سازمان غذا و دارو در حال انجام است. بحث برون‌سپاری نیز مطرح است؛ معتقدم بسیاری از فعالیت‌هایی که اکنون در سازمان غذا و دارو انجام می‌شود، می‌تواند از سوی شرکت‌های رجیستر شده مورد تایید، انجام شود. در این صورت هم سرعت کار بالا می‌رود و هم افراد مورد رصد و پایش سازمان قرار می‌گیرند. به عبارت دیگر ما تا حد زیادی خودمان را از اقدامات اجرایی جدا می‌کنیم و به شان نظارتی‌مان می‌پردازیم.

سرپرست سازمان غذا و دارو تاکید کرد: اگر مجموع این برنامه‌ها در کنار یکدیگر قرار گیرد، سازمان غذا و دارو می‌تواند بسیاری از انتظارات را در زمینه شفاف‌سازی برآورده کند. در عین حال در واگذاری اقدامات اجرایی، سازمان غذا و دارو می‌تواند از شان اصلی خودش که بحث های نظارتی است، دفاع بهتری کند. به این ترتیب فکر می‌کنم می‌توانیم در مدت زمانی دو تا سه ساله بسیاری از ابهامات در این حوزه را رفع کرده و به بسیاری از حرف‌ها و حدیث‌ها پایان دهیم.

شانه‌ساز در پاسخ به سوال ایسنا، درباره صاحبان امضاهای طلایی و ادعای برخی مبنی بر فشارهای فراسازمانی به این سازمان برای اخذ مجوزها، گفت: در سازمان غذا و دارو بسیاری از معاونین سال‌ها زحمت کشیدند و تلاش‌های زیادی را متحمل شده‌اند. به هر حال در مجموعه‌ای با ده‌ها هزار میلیارد تومان و صدها هزار IRC حرف‌های زیادی مطرح می‌شود، ‌اما دستگاه‌های نظارتی وجود دارند و افراد می‌توانند با ادله و مستندات از خودشان دفاع کنند.

امضای طلایی به معنی سلیقه‌ای عمل کردن است

وی تاکید کرد: بخش عمده‌ای از بحث‌های مربوط به امضاهای طلایی، بحث سلیقه‌ای عمل کردن است. به این معنی که ممکن است افراد بتوانند در چارچوب قوانین و مقررات موجود و بر اساس توان کارشناسی، مساله‌ای را تایید یا رد کنند. ما تلاش‌مان این است که برخودرهای سلیقه‌ای در این حوزه به حداقل برسد و بتوانیم مباحث را ضابطه‌مند کرده و حتی آن‌ها را در معرض داوری افکار عمومی قرار دهیم و به این ترتیب این برخوردهای سلیقه‌ای به حداقل رسد. این راهی است که بسیاری از کشورها و سازمان‌های موفق طی کرده‌اند. شفافیت می‌تواند بسیاری از برخوردهای سلیقه‌ای را کاهش دهد. طبیعی است که با این اتفاق بحث امضاهای طلایی هم رنگ باخته و برخوردهای سلیقه‌ای کاهش می‌یابد.

ماجرای کمبودها در "دارو" و "تجهیزات پزشکی"

شانه‌ساز در پاسخ به سوال دیگر ایسنا، درباره کمبود برخی تجهیزات و ملزومات پزشکی مانند باتری قلب و ارجاع بیماران به خارج از بیمارستان برای تامین این تجهیزات، اظهار کرد: واقعیت این است که بسیاری از این کمبودها چه در حوزه تجهیزات پزشکی و چه در حوزه دارو، واقعا کمبود نیست. گزارشات متعددی به ما می‌رسد مبنی بر اینکه فلان دارو یا وسیله پزشکی وجود ندارد، اما وقتی پیگیری می‌کنیم می‌بینیم دارو در استان وجود دارد، اما به دلیل بدهی‌های طولانی و چند ساله، شرکت پخش دارو یا تجهیزات را به بیمارستان تحویل نمی‌دهد.

وی ادامه داد: در این زمینه ما تا حدی مداخله کرده و از شرکت‌ها می‌خواهیم که تجهیزات و دارو را در اختیار بیمارستان‌ها قرار دهند، اما بالاخره شرکت‌ها هم بنگاه‌های اقتصادی و عمدتا خصوصی هستند و نمی‌توان آن‌ها را خیلی تحت فشار قرار داد و بخشی از کار را می‌توان با مذاکره و لابی پیش برد و از یک جایی به بعد دیگر زبان مسئولان دانشگاهی و ستادی کوتاه می‌شود. بنابراین بسیاری از مواردی که در حال حاضر تحت عنوان "کمبود" گزارش می‌شود، در این حیطه جای می‌گیرد.

شانه‌ساز در همین زمینه گفت: از طرفی یک موضوع هم بحث استفاده از برندها است. عده‌ای بر تهیه دارو یا تجهیزات با برندی خاص اصرار می‌کنند، اما این مساله نه از نگاه علمی و نه با توجه به شرایط اقتصادی کشور قابل دفاع نیست. بنابراین بحث کمبودها عمدتا در این دو دسته جای می‌گیرد. امیدواریم شرایط مالی مناسب‌تری در بیمارستان‌ها و مراکز دولتی ایجاد شود تا این اصطکاک‌ها کمتر شود. از طرفی حجم مطالبات دارویی و تجهیزات پزشکی هم بالا است و شرکت‌ها هم نیازمند نقدینگی هستند تا بتوانند ارز بخرند و هزینه‌های سرباری ناشی از تولید را پرداخت کنند.

یک نگرانی برای تامین دارو و تجهیزات پزشکی

سرپرست سازمان غذا و دارو با بیان اینکه در حال حاضر یکی از نگرانی‌های ما در حوزه تامین دارو و تجهیزات که چالش ایجاد می‌کند، نبود یا کمبود نقدینگی در شرکت‌ها است، گفت: اگر این موضوع با کمک همه و در نظر گرفتن بودجه‌های مناسب، مرتفع شود، یکی از نگرانی‌های ما برای تامین دارو وتجهیزات پزشکی از بین می‌رود.

شانه‌ساز در پاسخ به سوالی درباره سامانه تی‌تک، گفت: سامانه تی‌تک برای رصد فعالیت‌ها در راستای شفاف‌سازی طراحی شده تا از تخلفات و تقلبات جلوگیری کند و بسیار هم توسعه یافته است. با توجه به قراردادهایی که در این زمینه از قبل وجود داشت، پیگیر هستیم تا هر چه سریع‌تر اطلاعات سامانه به درون سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت منتقل شود. اگر این سامانه به همان صورتی که طراحی شده، پیش رود، خدمت بسیار بزرگی محسوب می‌شود. ما اصرار داریم که ظرف دو تا سه ماه آینده این پروژه به فرآیند جاری تبدیل شود و بتوانیم از گزارشات آن استفاده بهتری کنیم.

نحوه نظارت مجلسی‌ها بر سازمان غذا و دارو

وی در پاسخ به سوالی درباره نظارت مجلسی‌ها بر سازمان غذا و دارو، گفت: شان نظارتی مجلس جزو حقوق قانونی است و همه باید در قبال آن پاسخگو باشند. اتفاقا از چند سال قبل مقرر شد که یک نفر از کمیسیون بهداشت مجلس شورای‌اسلامی هر زمان که بخواهند می‌توانند در جلسات کمیسیون‌ها شرکت کنند. ما هم از حضور نمایندگان در سازمان استقبال می‌کنیم. زیرا با مشکلاتی که در اجرای ضوابط و مقررات ما وجود دارد، آشنا می‌شوند و می‌توانند به ما کمک کنند. تلاش ما بر این است که سازمان کاملا برای دستگاه‌های نظارتی در دسترس باشد. اگر شفافیت ایجاد شود و اقدامات‌مان در معرض نگاه افکار عمومی قرار گیرد، بسیاری از ابهامات پاسخ داده می‌شوند. از طرفی در این صورت می‌توانیم به نقاط ضعف‌مان هم پی ببریم. امیدواریم در آینده نزدیک بسیاری از نگرانی‌هایمان برطرف شود.

شانه‌ساز در ادامه در پاسخ به سوالی درباره نقش شوراهای مشورتی در قرارگاه تامین دارو، گفت: ترکیب شوراهای مشورتی عمدتا شامل روسای سندیکاها، NGOها و افراد خوشنام حوزه دارو هستند. قرار است این شوراها ماهی یک تا دو بار با وزیر بهداشت و مسئولان عالی‌رتبه وزارتی جلسه داشته باشند و مسائل و مشکلات‌شان را مطرح کنند. معتقدیم سندیکاها هم می‌توانند مشکلات را به ما منتقل کنند و هم بهترین مشاور و راهنما برای حل این معضلات هستند. شوراهای مشورتی می‌توانند به نوعی یک اتاق فکر مطالبه‌گر باشند و قرار است بازوی فکری و اجرایی سازمان غذا و دارو باشند.

ارائه مجوزهای فراقانونی در دارو؛ آری یا خیر؟

وی در پاسخ به سوالی درباره ارائه مجوزهای فراقانونی به برخی شرکت‌ها در حوزه دارو نیز گفت: در این زمینه اگر مستنداتی وجود دارد، به ما ارائه دهند و قطعا بازبینی وبازنگری می‌شود. البته بین ادعا و اثبات فاصله است و باید موارد قانونی رعایت شود تا حق کسی ضایع نشود.

شانه‌ساز در ادامه درباره اقدامات سازمان غذا و دارو در راستای کنترل فشار خون در کشور با توجه به فعالیت بسیج ملی کنترل فشار خون، گفت: از گذشته ما در این حوزه اقداماتی را انجام داده‌ایم. به عنوان مثال در زمینه کنترل و کاهش روغن‌های ترانس در محصولات غذایی کار کرده‌ایم و شاخص‌ها و استانداردها را بازنگری کردیم. همچنین اقداماتی چون نشانگرهای رنگی، کاهش مصرف نمک و... را هم پیش برده‌ایم. در حوزه تامین داروهای جدید فشار خون برای درمان نیز اقداماتی را انجام داده‌ایم.

وی در پاسخ به سوال دیگری درباره خبری مبنی بر اینکه پسری پنج‌ساله سهام‌دار یکی از شرکت‌های بزرگ دارویی است، گفت: ما هم این خبر را شنیده‌ایم، اما این موارد بیشتر بحث مالکیتی است. وظیفه ما بیشتر تمرکز بر روی کیفیت دارو و حفظ سلامت محصولات است. نمی‌توانیم به بحث‌های اقتصادی یا سوءاستفاده‌ها ورود کنیم؛ چراکه نه ابزار آن را داریم و نه وظیفه‌ای در این باره برعهده سازمان است، بلکه بیشتر بر روی کیفیت و سلامت محصولات فعالیت می‌کنیم. دستگاه‌های متولی باید در این زمینه پاسخگو باشند.