نباید کتاب های دبستانی را به بهانه کاغذ کوچک کرد

چند روزی است که توزیع کتاب‌های درسی دانش‌آموزان به صورت اینترنتی آغاز شده است. کتاب‌هایی که در سال های گذشته سختی و سنگینی‌اش نه تنها صدای دانش‌آموزان و خانواده هایشان بلکه صدای معلمان را هم در آورده است.

برخی از خانواده‌ها می‌گویند حجم کتاب‌های درسی سنگین است وعده دیگر می‌گویند کتاب‌ها آنقدر سخت است که نمی‌توانند به دانش‌آموزان شان موضوعی را آموزش دهند در این میان بسیاری از خانواده‌ها هم ازسنگینی کوله پشتی دانش‌آموزان گله دارند و می‌گویند هر روز دانش‌آموزان شان کتاب‌های بسیاری را از خانه به مدرسه حمل می‌کنند. سنگینی کوله پشتی‌ها موجب شده حالا مسئولان آموزشی اعلام کنند که انحراف ستون فقرات و خستگی و آسیب دیدگی عضلات دو عارضه شایع برای دانش‌آموزانی است که کیف سنگین حمل می‌کنند.

برای همین مدت هاست که مسئولان آموزش و پرورش در حال برنامه‌ریزی برای کاهش حجم کتاب‌های درسی هستند. آنها برای سال تحصیلی جدید می‌خواهند از اندازه چهار کتاب دوره ابتدایی کم کنند. البته که گرانی کاغذ هم در این میان بی‌تأثیر نبوده است. علی باقرزاده معاون توسعه منابع و پشتیبانی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی درباره این تصمیم آموزشی می‌گوید: برای سال تحصیلی ۹۹-۹۸ اندازه چهار کتاب دوره ابتدایی کوچک‌تر شده و از قطع رحلی به قطع وزیری تغییر می‌کند. اولویت با دوره ابتدایی است که کتب بزرگتری به لحاظ سایز دارند؛ البته در دوره متوسطه تعداد کتاب‌های رحلی کم است و تنها در کارودانش و فنی ، کتاب هایی داریم که ناگزیریم با توجه به ضرورت بزرگنمایی تصاویر در برخی رشته‌ها، چاپ در ابعاد قبلی را ادامه دهیم.

همچنین باقرزاده ادامه می‌دهد: این کار محسناتی دارد و یک هدف مهم ما از تغییر قطع کتاب‌های درسی، تغییر سایز کیف بچه‌هاست. وقتی دانش‌آموزان ما کیف‌شان کوچک‌تر شود بار کمتری با خود حمل می‌کنند که در سلامت‌شان مؤثر است. از سوی دیگر کتاب کوچک با تعداد دانش‌آموزان ما در مدارس و ابعاد میز و نیمکت‌ها سازگاری بیشتری دارد. وی درباره تأثیر این تصمیم در صرفه‌جویی کاغذ مصرفی نیز گفت: این تصمیم بیشتر روی کاهش میزان کاغذ ضایعاتی تأثیر دارد.

ماشین آلات چاپ با قطع وزیری سازگارند و چاپ کتاب در قطع رحلی باعث افزایش ضایعات کاغذ می‌شود. برآورد کردیم اگر نیمی از کتب فعلی در قطع رحلی، از این پس با قطع وزیری چاپ شوند، ۱۵۰۰ تا 2000 تن کاغذ ضایعاتی کمتر شود؛ آن هم در شرایطی که بیش از ۹۵ درصد کاغذ مورد نیاز ما از خارج کشور وارد می‌شود.

در سوی دیگر اما رضوانه حکیم‌زاده معاون ابتدایی وزارت آموزش و پرورش به خبرنگار «ایران»، اعلام می‌کند: دانش‌آموزان در پایه اول ابتدایی 5 کتاب درسی، پایه دوم 6 کتاب، پایه سوم تا پنجم 8 کتاب و در پایه ششم هم 9 کتاب درسی داریم. در سال تحصیلی گذشته به مدارس ابلاغ کردیم که تکالیف دانش‌آموزان باید در مدرسه نوشته شود و دانش‌آموزان نباید کتاب درسی را حمل کنند همینطور ورود کمک آموزشی‌ها را به مدرسه ممنوع کردیم و برای سال تحصیلی جدید هم این برنامه را در مدارس اجرایی می‌کنیم.

حکیم‌زاده معتقد است: ما در جریان کاهش حجم کتاب‌های درسی نبوده‌ایم اما همکاران ما باید به بحث زیبایی شناختی کتاب دانش‌آموزان ابتدایی و جذابیت کتاب دانش‌آموزان توجه کنند. همان‌طور که می‌دانید کتاب‌های دانش‌آموزان ابتدایی باید راحت خوانده شود و نوع خط و سایز حروف هم بزرگ باشد. دانش‌آموزان ابتدایی نمی‌توانند با هر نوع کتابی ارتباط برقرار کنند. باید کاری کنیم که منابع آموزش ما متکی به کتاب درسی نباشد. او با اشاره به اینکه مدارس باید مکانی را برای نگهداری کتاب‌های دانش‌آموزان درنظر بگیرند می‌گوید: در حال حاضر کوله پشتی دانش‌آموزان ابتدایی زیاد سنگین نیست اما باید راهکارهایی را برای کتاب‌های دانش‌آموزان در نظر بگیریم.

ایران /هدی هاشمی