درمانی جدید برای بیماری‌های عضلانی

محققان دانشگاه‌های اگزتر و ناتینگهام واقع در انگلیس با همکاری محققان توهوکو واقع در ژاپن دریافتند با متوقف کردن یک واکنش زنجیره‌ای که موجب آسیب به سلول‌ها می‌شود، می‌توان انحطاط عضلات ناشی از پیری یا ابتلا به بیماری‌های خاص را به میزان قابل توجهی کاهش داد.

به گزارش ایرنا، در این تحقیقات برای اولین بار مراحل مختلف فرایند اثرگذاری اختلال عملکرد میتوکندری بر سلامت عضلات و انحطاط آن‌ها به تفکیک مشخص شد و محققان نشان دادند با جلوگیری از وقوع مراحل مختلف این فرآیند می‌توان مانع انحطاط عضلات شد.

این تحقیقات با استفاده از نوعی کرم موسوم به Caenorhabditis elegans انجام گرفت که دارای سلول‌های عضلانی مشابه انسان بوده و اخیراً برای مطالعه درباره عضلات در ایستگاه فضایی بین‌المللی مورد استفاده قرار گرفته است.

اختلال عملکرد میتوکندری، ویژگی اصلی بسیاری از بیماری‌های عضلانی است. اما روش‌های کنونی درمان این بیماری‌ها محدود است.

در این تحقیقات مشخص شد اختلال عملکرد میتوکندری موجب تجمع کلسیم در سلول و فعال شدن آنزیم‌هایی می‌شود که باعت از بین رفتن کلاژن می‌شوند. وجود کلاژن برای شکل‌گیری و حفظ ساختار خارجی سلول‌ها ضروری است و از بین رفتن کلاژن موجب بی‌ثباتی عضلات می‌شود.

محققان با استفاده از دارودرمانی توانستند آنزیم‌های نابودکننده کلاژن را غیرفعال کنند و در نتیجه مشخص شد از بین رفتن عضلات ناشی از اختلال در عملکرد میتوکندری بوده است. همچنین محققان در کرم‌هایی که برای مدل‌سازی دیستروفی عضلانی دوشن مورد استفاده قرار می‌گرفتند، پدیده مشابهی را کشف کردند. بیماری دیستروفی عضلانی دوشن نیز موجب ضعف و نابودی عضلات می‌شود.

به اعتقاد محققان با وجود اینکه برای تکمیل این تحقیقات انجام بررسی‌ها و مطالعات بیشتری لازم است، نتایج این تحقیقات زمینه را برای توسعه روش‌های درمانی جدید به منظور به تاخیر انداختن انحطاط عضلات ناشی از پیری و بیماری‌های خاصی مانند دیستروفی عضلانی دوشن (DMD) فراهم می‌کند.

گزارش کامل این تحقیقات در نشریه The FASEB Journal منتشر شده است.

داروهایی که از اقیانوس می‌آیند!

شرایط ویژه موجودات ساکن اقیانوس و توانایی آنها در دفاع از خود، اقیانوس‌ها را به منبعی برای کشف دارو تبدیل کرده است.

به گزارش ایسنا و به نقل از مدیکال نیوز تودی، پژوهشگران حوزه پزشکی در تلاش برای بهبود سلامتی انسان، توجه خود را به اقیانوس‌ها معطوف داشته‌اند زیرا باور دارند که ممکن است اقیانوس‌ها، منبع مناسبی برای مبارزه با بیماری‌ها باشند.

اقیانوس‌ها، بیش از دو سوم زمین را پوشش می‌دهند اما اطلاعات انسان در مورد اقیانوس‌ها، بسیار کمتر از اطلاعات آنها در مورد سطح ماه است. حیوانات، گیاهان و میکروب‌های دریایی، نمونه‌های بارز موجوداتی هستند که می‌توانند از خود محافظت کنند؛ در نتیجه دانشمندان مشتاق هستند در مورد این موجودات، اطلاعات بیشتری داشته باشند.

دلایل بسیاری در مورد این موضوع وجود دارد که چرا دریاها، مجموعه متفاوتی از مولکول‌ها را در بر دارند. موجوداتی مانند اسفنج‌ها و مرجان‌ها، سخت پوست هستند و می‌توانند در شرایط ناملایم دوام بیاورند اما حیواناتی که در دریاها ساکن هستند و پوست سختی هم ندارند، مجبور هستند روش‌های دیگری برای دفاع از خود داشته باشند.

سیستم ایمنی موجودات دریایی، نسبتاً ابتدایی است و برخی از آنها در سکونت‌گاه‌های شلوغی مانند تپه‌های مرجانی زندگی می‌کنند؛ در نتیجه دفاع از خود برای آنها، یک کار تمام‌وقت به شمار می‌رود. موجودات ساکن اقیانوس باید برخی ارگانیسم‌ها را جذب و ارگانیسم‌های دیگر را دفع کنند. آنها باید با تولید و رها کردن اسپرم در محیط اطراف، به تولید مثل نیز بپردازند. انجام دادن همه این اقدامات، به مولکول‌های زیستی فعال نیاز دارد.

حیوانات و گیاهانی که ساکن اقیانوس هستند، در میان باکتری‌ها، قارچ‌ها و ارگانیسم‌های دیگری زندگی و شنا می‌کنند که می‌توانند آنها را به وعده غذایی یا سکونتگاه خود تبدیل کنند. وجود تهدیدهای گوناگون موجب می‌شود که تکامل به سرعت بهبود یابد.

اقیانوس‌های باستانی

علاقه پژوهشگران حوزه پزشکی به دریا، موضوع جدیدی نیست. نخستین شواهد مربوط به استفاده انسان از اقیانوس، به حدود ۲۹۵۳ سال پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد. این شواهد نشان می‌دهند که انسان‌ها در این دوره، داروهایی را به کار می‌بردند که با استفاده از ماهی‌ها ابداع شده بودند.

در سال ۱۹۵۰ میلادی، "ورنر برگمان"(Werner Bergmann)، شیمیدان آلمانی، نوکلئوزیدهای به دست آمده از گونه‌ای اسفنج دریایی موسوم به "Cryptotethya crypta " را مورد بررسی قرار داد. این ترکیب به خاطر داشتن مواد آنتی‌باکتریال، به ابداع نسل جدیدی از داروها برای درمان عفونت منجر شد.

در سال‌های اخیر نیز داروهای به دست آمده از اقیانوس‌ها، بار دیگر توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده‌اند.

حلزون دریایی

نوعی حلزون دریایی موسوم به "Conus magus" که نوع کوچکی از این جانور است، سمی کشنده دارد که از آن برای از بین بردن ماهی‌ها استفاده می‌کند اما این سم، توانایی کشتن انسان را نیز دارد.

پزشکان از این حلزون، نوعی ترکیب شیمیایی موسوم به "زیکونوتید"(Ziconotide) به دست می‌آورند که مانند آرام‌بخش عمل می‌کند و ۱۰۰۰ برابر قوی‌تر از مورفین است. از این ترکیب، معمولاً برای آرام کردن دردهای مزمن ناشی از سرطان، اچ‌.آی‌.وی مرحله سه و اختلالات عصبی خاص استفاده می‌شود.

نکته مهم در مورد زیکونوتید این است که مصرف بلند مدت آن، منجر به اعتیاد نمی‌شود. از آنجا که این ترکیب فقط در صورتی کارایی دارد که مستقیماً به ماده نخاعی برسد، پزشکان آن را فقط در مواردی استفاده می‌کنند که از روش‌های درمانی دیگر قطع امید کرده باشند.

ماهی انگلی

پژوهشگران در سال‌های اخیر، مولکول‌هایی را که از نوعی ماهی انگلی موسوم به "مکنده‌ماهی"(Lamprey) استخراج می‌شوند، مورد بررسی قرار داده‌اند. آنها دریافتند که این ماهی‌ها، یک موتیف ساختاری پروتئین موسوم به "گیرنده‌های لنفوسیت متغیر"(VLRs) را در خود دارند. پژوهشگران باور دارند لنفوسیت متغیر این مولکول‌ها می‌تواند به عبور مواد شیمیایی از میان سد خونی مغزی و هدایت آنها به سوی مغز کمک کند؛ در نتیجه شاید بتوان بیماری‌های خاص مانند سرطان مغز و سکته مغزی را با استفاده از این شیوه جدید درمان کرد.

دانشمندان سالانه حدود ۱۰۰۰ نوع ترکیب جدید را در اقیانوس‌ها کشف می‌کنند که ساختار بیشتر آنها جدید، پیچیده و متنوع است. بسیاری از این ترکیبات می‌توانند نقش مهمی در درمان بیماری‌ها داشته باشند.

مصرف نمک دریا سرطان زا است

یک متخصص تغذیه گفت: مدتی است که تبلیغات گسترده و بی اساس از نمک دریا باعث شده که مصرف کنندگان دچار سردرگمی شوند، در حالی که این نمک دارای انواع ناخالصی ها بوده و خطر سرطان زایی دارد.

عباس مدنی روز دوشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: نمک دریا دارای میزان کم ید یا حتی فاقد ید است که نیاز روزانه به ید را تامین نمی کند. استفاده از نمک یددار تصفیه شده تنها راه رساندن ید به بدن برای انجام اعمال حیاتی که وابسته به این ریز مغذی بوده، است و نرسیدن ید کافی به بدن با عوارض جبران ناپذیری شامل گواتر، ناهنجاری های مادرزادی، افزایش موارد سقط ومرده زایی، هیپوتیروئیدی مادرزادی، کر و لالی مادرزادی و کاهش بهره هوشی همراه است.

این متخصص تغذیه ادامه داد: مصرف نمک یددار تصفیه شده که می تواند ید مورد نیاز را به بدن برساند و نباید از نمک دریا استفاده کرد. نمک دریا می تواند املاح دیگر مانند منیزیم و کلسیم را تامین کند، درست نیست.

وی اضافه کرد: زیرا در مقداری که نمک باید مصرف شود (کمتر از ۵ گرم درروز)، مقدار کلسیم و منیزیمی که به بدن می رساند آنقدر ناچیز است که قابل چشم پوشی است و این املاح را ازسایر منابع غذایی می توان دریافت کرد و با مصرف نمک یددار تصفیه شده ید کافی به بدن می رسد.

مدنی افزود: تبلیغاتی که به طور گسترده در زمینه نمک دریا درکشور می شود، درست نیست و افراد سودجویی که سعی در ترویج مصرف نمک دریا دارند، نه تنها سلامت مردم کشور را به خطر انداخته بلکه موجب برگشت مشکل گواتر، تولد نوزادان با ناهنجاری های مادرزادی و بسیاری پیامدهای زیانبار بهداشتی خواهند بود.

وی به مردم توصیه کرد: نمک طعام مشمول دریافت پروانه های بهداشتی از وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی، تاریخ تولید وانقضاء واستاندارد اجباری است و این گونه نمک های تصفیه شده یددار فاقد فلزات سنگین شامل سرب، عوامل ایجادکننده سرطان و ناخالصی های محلول مانند گچ وغیره بوده و به دلیل سفید بودن غیر قابل جداسازی است.

به گفته مدنی، میزان محاسبه شده ید در نمک تصفیه شده باعث پیشگیری از بیماری گواتر و به دنبال آن باعث پیشگیری از عقب ماندگی جسمی و ذهنی، سقط جنین وغیره می شود.

به گزارش ایرنا، نمک یکی از مواد مورد نیاز برای سوخت و ساز مواد غذایی در بدن، انتقال پیام های عصبی و کارکرد صحیح عضلات است. این ماده به مقدار محدود مورد نیاز است و مصرف متعادل آن لازم است. به طور مثال هنگام اسهال و استفراغ یا فعالیت شدید بدنی و در هوای گرم با مصرف کمی نمک می توان املاح از دست رفته بدن را جبران کرد.

در حال حاضر مصرف نمک که به ویژه در غذاهای آماده به میزان زیاد مورد استفاده قرار می گیرد در کشور ما بالا است. طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی، حداکثر مقدار مصرف روزانه نمک پنج گرم است. اما میزان مصرف نمک در کشور ۲ تا ۳ برابر این مقدار برآورد شده است. نمک دریافتی شامل نمک نمکدان، نمک موجود در مواد غذایی و نمک اضافه شده به غذا در زمان طبخ است.

کاهش بیماری‌های قلبی- عروقی و کلیوی در بیماران دیابتی

پژوهشگران آمریکایی در بررسی جدید خود دریافتند که مصرف نوعی داروی ضد دیابت می‌تواند میزان ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی و کلیوی را در بیماران مبتلا به دیابت کاهش دهد.

به گزارش ایسنا و به نقل از نیوزبیزر، یک آزمایش بالینی که روی بیش از ۹۹۰۰ نفر در ۲۴ کشور انجام شده، نشان می‌دهد که نوعی داروی ضد دیابت می‌تواند بیماری‌های قلبی- عروقی و کلیوی را در افراد میانسال و افراد مبتلا به دیابت نوع دو کاهش دهد.

این پژوهش که طی پنج سال انجام شد، نشان داد افرادی که داروی ضد دیابت موسوم به "دولاگلوتاید"(dulaglutide) را مصرف کرده بودند، در مقایسه با افرادی که این دارو را مصرف نکرده بودند، ۱۲ درصد کمتر به مشکلات قلبی- عروقی مانند سکته و حمله قلبی دچار شدند. اثر این دارو، هم در زنان و هم در مردانی بررسی شد که برخی از آنها پیش از آزمایش به بیماری قلبی- عروقی مبتلا بودند و برخی این بیماری را نداشتند. این دارو طی دوره آزمایشی توانست پیشرفت بیماری کلیه را تا ۱۵ درصد کاهش دهد.

"هرتزل گرستاین"(Hertzel Gerstein)، پژوهشگر ارشد این پروژه گفت: افراد مبتلا به دیابت، دو برابر بیش از دیگران، به بیماری‌های قلبی- عروقی مانند سکته و حمله قلبی مبتلا می‌شوند و تا ۴۰ درصد از این افراد نیز در معرض بیماری‌های کلیوی قرار دارند. آزمایش ما نشان می‌دهد که دولاگلوتاید می‌تواند با بهبود کنترل دیابت، کاهش وزن و فشار خون در افراد میانسال مبتلا به دیابت نوع دو، به کاهش خطر ابتلاء به چنین بیماری‌هایی کمک کند.

از هر پنج فرد بالای ۶۰ سال مبتلا به دیابت، تقریباً یک نفر به دیابت مبتلا می‌شود که بیشتر دیابت نوع دو را شامل می‌شود. تقریباً ۱۰ درصد بزرگسالان در جهان، به دیابت مبتلا هستند که معادل ۴۲۵ میلیون نفر در جهان است.

دولاگلوتاید که یک بار در هفته تزریق می‌شود، می‌تواند گلوکز را کاهش دهد و به پانکراس کمک کند تا هنگام بالا بودن قند خون، مقدار مناسبی از انسولین را آزاد کند، معده را پس از مصرف غذا خالی کند و اشتها و وزن را کاهش دهد.

گرستاین افزود: شرکت‌کنندگان این آزمایش، به مدت پنج سال مورد بررسی قرار گرفتند که این زمان نسبت به پژوهش‌های پیشین، بیشتر بود. ۴۶ درصد شرکت‌کنندگان را زنان تشکیل می‌دادند و کمتر از یک سوم آنها، سابقه بیماری قلبی- عروقی داشتند. دولاگلوتاید در این آزمایش توانست به کاهش وزن، لیپوپروتئین کم‌چگالی و فشار خون کمک کند و ضربان قلب را کمی افزایش دهد. البته مصرف این دارو، برخی عوارض جانبی گوارشی از جمله یبوست را نیز به همراه داشت که میزان آن، ۴۷ درصد گزارش شد.

این پژوهش، در مجله "The Lancet" به چاپ رسید.

۲۱ درصد ایرانیان فشار خون بالا دارند

مشاور عالی وزیر بهداشت گفت: بر اساس آمار ۲۱ درصد ایرانیان فشار خون بالا دارند و ۸ درصد امسال فشار خون پیدا کردند و به طور کلی ۵۰ درصد افرادی که از قبل فشار خون داشتند، فشار خون خود را کنترل نمی‌کنند.

به گزارش ایرنا، محمد اسماعیل اکبری روز دوشنبه در نشست خبری به مناسبت اجرای پویش ملی کنترل فشار خون بالا که با حضور خبرنگاران در وزارت بهداشت برگزار شد، افزود: سال ۹۷ حدود ۹۷ هزار نفر فقط به خاطر فشار خون در کشور فوت کردند. فشار خون در کشور ما بین زنان به علت اضافه وزن و ساختارهای هورمونی بیشتر از مردان است. دلیل دیگر این موضوع هم مراجعه بیشتر زنان به پزشک نسبت به مردان است.

وی ادامه داد: سال‌ها تحت نظر گرفتن بیماران فشار خونی کار بسیار دشواری است، اما نباید بعد از ابتلا به فشار خون بالا، آن را رها کرد. فشار خون از ایجاد خستگی تا بیماری‌های قلبی و سکته را سبب می‌شود و باید مردم را برای کنترل فشار خون تشویق کرد.

مردم به وزارت بهداشت اعتماد دارند

مشاور وزیر بهداشت بیان کرد: اعتماد مردم به وزارت بهداشت در پویش ملی کنترل فشار خون بسیار اهمیت دارد. از ابتدای امسال نزدیک به ۶۰۰ مورد سرخک در آمریکا و ۸۸۰ مورد در اروپا پیدا شد و همه از مردم التماس می‌کنند که واکسن بزنند و کسی توجهی نمی‌کند، اما در ایران مردم همکاری خوبی با وزارت بهداشت دارند.

مصرف نمک در کشور ما بالاست

اکبری اظهار داشت: یکی از مواردی که در ایجاد بیماری فشار خون بالا موثر است، نمک است. مصرف نمکی در کشور ما بالاست و منظور از نمک، سدیم است. نان‌هایی که در فرآیند تولید از دستورالعمل‌های وزارت بهداشت پیروی نکرده باشند، جوش شیرین دارند و در جوش شیرین، سدیم وجود دارد.

وی افزود: تقریباً هیچ غذای فرآوری شده در بازار نیست که نمک بیش از حد نداشته باشد.

مشاور عالی وزیر بهداشت بیان کرد: ذائقه کودکان نیز در حال تغییر کردن است و تبلیغات زیادی در این زمینه انجام می‌شود. به طور مثال می‌گویند کودکان شیر مزه دار مصرف کنند.

مصرف میوه و سبزی در کشور پایین است

وی اظهار داشت: تقریبا یک سوم مصرف سبزی و میوه نسبت به نیاز طبیعی بدن، در کل کشور کمتر از حد معمول است. یعنی دو سوم مصرف شده و یک سوم کمتر مصرف می‌شود.

مصرف حبوبات بیماری‌های قلبی و عروقی را کنترل می کند

اکبری اظهار داشت: مردم کمتر از ۵۰ درصد حد نیاز از حبوباتی مثل ماش، عدس، لوبیا و غیره استفاده می‌کنند و این در حالی است که مصرف حبوبات می‌تواند بیماری‌های قلبی و عروقی را کنترل کند. تقریبا در خانه‌ها دیگر آش پخته نمی‌شود.

یک سوم گندم‌ها در سیلوها نگهداری نمی‌شود

مشاور وزیر بهداشت گفت: وضعیت ایرانیان در زمینه مصرف غلات بد نیست و ایرانیان روزانه ۳۳۰ گرم از غلات استفاده می‌کنند. موضوع نان پیچیدگی‌های فراوانی دارد. به طور مثال بیش از یک سوم گندم در سیلوها نگهداری نمی‌شود و حدود سه ماه این گندم‌ها در فضای باز و زیر برزنت نگهداری می‌شود.

وی اظهار داشت: جدا کردن سبوس از نان به این علت صورت می گیرد که نان سفید شود و این در شرایطی است که نان با سبوس بهتر است. در گذشته جلسه‌های فراوانی داشتیم که بالاخره توانستیم جوش شیرین را به صورت قانونی از نان حذف کنیم. از لحاظ قانونی نمی‌توان مصرف پفک نمکی را ممنوع کرد. این محصول دارای نمک زیاد به علاوه نشاسته است. می‌گوییم نباید این محصول را به کودکان داد، اما وقتی تولید شد، باید مجوز آن داده شود. این مشکل به خاطر قدرتمند بودن تجارت است.

مشاور عالی وزیر بهداشت بیان کرد: اگر مردم به نانوایی‌ها بگویند نان سفید نمی‌خواهیم، نانوایی‌ها هم فکری به حال این موضوع می‌کنند. مردم باید بدانند نان سفید بدتر از نان قهوه‌ای است و تقریبا تمام شیرینی‌ها بکینگ پودر و جوش شیرین دارند.

وزارت بهداشت تنها 25 درصد در سلامت تاثیرگذار است

اکبری گفت: فقط ۲۵ درصد تاثیر بر سلامت در وزارت بهداشت شکل می‌گیرد و ۷۵ درصد تاثیر بر سلامت مردم در بخش‌های خارج از وزارت بهداشت شکل می‌گیرد و به همین دلیل نیازمند کمک رسانه‌ها هستیم.

استرس‌ در ایجاد فشار خون موثر هستند

مشاور وزیر بهداشت بیان کرد: استرس‌ها ۲ دسته حاد و مزمن هستند. استرس حاد و مزمن در ایجاد فشار خون موثر هستند. استرس مزمن به تدریج در این زمینه موثر است، اما استرس حاد خطر لحظه‌ای دارد. بنابراین نباید غصه مستمر خورد. اگر افراد با خودشان مهربان باشند، غصه مستمر نمی‌خورند.

وی ادامه داد: یکی از پویش‌هایی که دلمان می‌خواهد راه بیندازیم، شادمانی است و ما جزو مردمی هستیم که خیلی شاد نیستیم و بیشتر ناشادمانی را خودمان ایجاد می‌کنیم.

ویتامین D موجود در روغن موثر نیست

اکبری گفت: باید به مردم گفته شود که امکان ندارد با ویتامین D روغن، مشکل کمبود این ویتامین حل شود. در بسیاری از برنامه‌های پخت غذای تلویزیون این نوع روغن‌ها تبلیغ می‌شوند و این در حالی است که این ویتامین D تاثیری ندارد. آیا مردم باید چربی و کالری بالا بگیرند تا حتما ویتامین D بدن تامین شود، در حالی که راه‌های بهتری برای تامین این ویتامین وجود دارد.

وی ادامه داد: مردم حتی اگر روغن سالم هم می‌خرند، نباید خیلی مصرف کنند و فقط یک درصد کالری باید از روغن تامین شود. ریختن روغن روی سالاد و برنج صد در صد اشتباه است. هر گرم روغن، ۹ کالری انرژی می‌دهد. کار اسید چرب اشباع این است که قدرت متابولیسم بالایی دارد و در دیواره عروق باقی می‌ماند. اسید چرب اشباع شده به سمت ایجاد بیماری‌های قلبی و عروقی می‌رود. میزان ترانس موجود در روغن باید صفر و میزان اسید چرب اشباع موجود در روغن‌ها باید حدود ۱۰ درصد باشد.

مشاور عالی وزیر بهداشت افزود: هیچ تفاوتی بین روغن‌هایی مانند روغن کنجد و زیتون و غیره نیست. محدودیت مصرف همه این نوع روغن‌ها وجود دارد. در حال حاضر ۸۵ درصد روغن موجود در بازار مایع و بقیه جامد است و حالا می‌توانیم درباره میزان ترانس و اسید چرب اشباع آن صحبت کنیم. زیرا در گذشته اصلا کارخانه‌ها توان تولید روغن مایع را نداشتند و همه روغن‌های موجود در بازار جامد بودند.

باید با مصرف نمک دریایی مقابله شود

اکبری بیان کرد: انواع مختلفی از نمک در بازار است که بسیاری از این موارد سنگ نمک است. یعنی این سنگ‌های نمک از معادن بیرون آمده و پودر شده و به آن یود زده شده است. این محصول انواع مواردی را دربردارد که انسان نباید مصرف کند. وزارت بهداشت فقط می‌تواند میزان مصرف نمک را تعیین کند و استاندارد آن باید توسط موسسه استاندارد تامین شود. با وجود این همه نمک متنوعی که در بازار وجود دارد، بعید است که همه آنها استاندارد لازم را داشته باشند.

وی ادامه داد: برخی افراد به علت نادانی می‌گویند که سنگ نمک مصرف کنید. از این بدتر مصرف نمک دریایی است. در پزشکی باید بدانیم چه چیزی مصرف می‌کنیم. به طور مثال در نمک دریایی چه چیزی وجود دارد که آن را مصرف می‌کنیم. این ظلم آشکار به مردم است و باید با آن مقابله شود.

شادمانی عمومی

مشاور عالی وزیر بهداشت در پاسخ به سوال خبرنگار سلامت ایرنا درباره میزان شادمانی در جامعه گفت: شادمانی عمومی به هورمون اکسی توسین بستگی دارد. یعنی هر وقت جامعه خوشحال است، میزان اکسی توسین در بدن بالا می‌رود و این شاخصی برای اندازه گیری شادمانی شده است. البته هر جمعی منجر به شادمانی نمی‌شود. مفید بودن شادمانی در شادمانی‌های خاص است. در نتیجه شادمانی باید تعریف شود. به طور مثال شادمانی در خانواده یکی از این موارد است.